به نقل از «زیسان»

آدرس غلط ریشه خشونت در «حشاشین»

تاریخ انتشار: ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۱۲۶۰۸

فرهیختگان نوشت: می‌دانیم که سریال‌های رمضانی در تمام کشور‌های عربی مهم‌ترین و معروف‌ترین آثار نمایشی به حساب می‌آیند و در میان تمام ممالک عرب‌زبان، سوریه و مصر به‌عنوان تولیدکنندگان برترین و محبوب‌ترین درام‌های رمضانی مطرح هستند. بستر اصلی پخش این سریال‌ها در تلویزیون کابلی یا استریم‌ها نیست و به عبارتی تمام آنها به‌صورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار دارند؛ چه اینکه درآمدزایی تولیدکنندگان‌شان از طریق فروش تبلیغات است، نه فروش خود محصول به مخاطبان.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

واضح است که در چنین شرایطی این مجموعه‌های تلویزیونی می‌توانند مخاطبانی بسیار انبوه و عام داشته باشند و همین قضیه باعث می‌شود که سوای از سرگرمی، بشود به این مجموعه‌ها به‌عنوان ابزار سیاسی هم نگاه کرد.

امسال سریال «حشاشین» که درمورد گروهی از اعضای مذهب اسماعیلیه در قرن یازدهم هجری است و تلویزیون دولتی مصر آن را تولید کرده، در صدر توجهات قرار گرفته است. این سریال توسط عبدالرحیم کمال نوشته شده و پیتر میمی آن را کارگردانی کرده است. فیلمبرداری مجموعه دو سال به طول انجامید و قرار بود در ماه مبارک رمضان سال گذشته نمایش داده شود که به دلیل طولانی شدن فیلمبرداری‌اش، نمایش آن تا امسال به تعویق افتاد. از آنجایی که اعضای فرقه اسماعیلیه در قلعه و دور از نظر باقی مردم زندگی می‌کردند، افسانه‌سرایی‌ها درموردشان بسیار پردامنه شد و دشمنان پرشمار اسماعیلیون هم در دامن زدن به این جعلیات نقش پررنگی ایفا کردند.

حالا، اما قرن‌ها پس از برچیده شدن بساط این گروه، توجه مجدد به تاریخچه آن و تولید سریالی به این بزرگی درباره‌اش که دو سال ساخت آن به طول انجامید و از قزاقستان در آسیای میانه تا مالت در غربی‌ترین نقطه آفریقا لوکیشن‌های متعددی داشت، چه لزومی دارد؟ آیا تنها در این زنده شدن مجدد این بحث در قالب یک سریال تلویزیونی، سرگرم‌کننده بودن آن است؟ العربیه می‌نویسد بلافاصله پس از شروع پخش این سریال، بحث آن در فضای مجازی در صدر ترند‌ها قرار گرفت و بازوان سایبری گروه اخوان‌المسلمین به آن واکنش نشان دادند. مساله اصلی این است که حاکمیت مصر با تولید این مجموعه سعی داشته هم گروه اخوان‌المسلمین را بنوازد و هم ریشه آن را به گروه‌های شیعی و ایرانی پیوند بدهد تا هم احساسات مذهبی اهل تسنن را با خود همراه کند و هم مایه‌های ناسیونالیستی‌شان را تحریک کرده باشد.

پس از پخش سریال حشاشین که به سبب موضوع سیاسی‌اش بسیار جلب توجه کرده بود و از کیفیت فنی چندان بالایی برخوردار نیست، این گزاره در بسیاری از تحلیل‌ها مشهور شد که سریال حشاشین حسن البناء را به حسن صباح تشبیه کرده است. سامح اسماعیل، محقق در امور و پرونده‌های گروه‌های اسلام سیاسی، به العربیه و الحدث می‌گوید: «رویکرد مشترک اساسی بین حشاشین و اخوان‌المسلمین، پایبندی به اصل وفاداری و دشمنی (الولاء والبراء) بود.»

این گفته‌ها به‌وضوح تایید می‌کنند که در پس ساخت سریالی راجع‌به گروه اسماعیلیون، هجمه دولت مصر به اخوان‌المسلمین وجود دارد، اما نکته‌ای که کار را زیر سوال می‌برد، ارتباطی است که بین اخوانیون و اسماعیلیون برقرار شده و به علاوه جعلیات هدفمند و پرشماری که در روایت تاریخی این مجموعه وجود دارند. از سوی جهان عرب هم این سریال مورد انتقاد‌های متعددی قرار گرفته است، از جمله استفاده از گویش محاوره‌ای مصر به جای زبان کلاسیک یا همان عربی فصیح و عدم دقت در روایت تاریخی.

همچنین کارگردان سریال را در قسمت سوم متهم به کپی‌برداری از یک صحنه کامل از فیلم «مسیح» در دهه ۷۰ کردند که این نوع مشابهت‌یابی‌ها و کشف ایراد‌های واضح فنی، همچنان ادامه دارد. در ادامه به تشریح بعضی از مهم‌ترین جعلیات تاریخی این مجموعه تلویزیونی پرداخته شده که بسیاری‌شان جزء باور‌های غلط رایج راجع‌به اسماعیلیون هم بوده‌اند و مطالعه آنها حتی برای کسانی که سریال حشاشین را ندیده‌اند ولی این موارد به گوش‌شان خورده است، می‌تواند مفید باشد.

در بخش دیگر از پرونده پیش‌رو درباره کیفیت فنی مجموعه بحث شده است و توضیح داده می‌شود که سازندگان این سریال، انتقال یک‌سری پیام‌های سیاسی را اولویت قرار داده‌اند و کیفیت فنی و هنری کار قربانی همین اولویت‌بندی شده است.

tags # سریال سایر اخبار چرا مو‌های بدن زنان کمتر از مردان است؛ آیا زنان مردان پشمالو را بیشتر می‌پسندند؟ مغز آلبرت انیشتین از مغز یک نئاندرتال کوچک‌تر بود! آیا انسان‌های اولیه عاشق می‌شدند؟ آنها چگونه همسر خود را انتخاب می‌کردند؟ قدیمی‌ترین راز تاریخ فاش شد؛ اول مرغ بود یا تخم‌مرغ؟!

منبع: زیسان

کلیدواژه: سریال اخوان المسلمین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت zisaan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «زیسان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۱۲۶۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«حشاشین» روایتگر حسن صباح تروریست یا کلیددار بهشت؟

قبل از اینکه بخواهد سروکله حسن صباح به روایت مصری‌های سکولار در سریال «حشاشین» پیدا شود، تاریخ از امت و رحلت پیامبر شروع شده، از ابوبکر، عمر، عثمان و امام علی (ع) عبور کرده، تا به مکاتب فکری مختلف و فرقه‌ها بخصوص فرقه اسماعیلیه در قرن ۱۱ می‌رسد.

بنا به ادعای سازندگان سریال، «خلافت عباسی بر نیمی از جهان حکومت می‌کرد. ولی در قرن یازدهم وضعیت خلافت عباسی در بغداد رو به وخامت بود و در بدترین شرایط خود قرار گرفت. گروهی از چوپانان ترک در سلسله سلجوقیان ظهور پیدا کردند و بزرگترین ارتش را روی زمین تشکیل دادند. آنها مشروعیت خود را با ادعای حمایت از خلیفه عباسی سنی به دست آوردند. آنها بر خلیفه نفوذ داشتند. همزمان خلافت شیعه فاطمی در مصر و مراکش در ضعیف‌ترین حالت خود بود. فرقه‌ها، عقاید و مکاتب افزایش یافت. در بین آنها فرقه باطنی توسط مردی به وجود آمد، که خطرناک‌ترین و عجیب‌ترین فرد بود. او «حسن بن الصباح» بود.

طبق نوشته حسن فضیلت‌خواه در کتاب «حسن صباح فرمانروای قلعه الموت»، سابقه پیدایش فرقه هفت امامی اسماعیلیه به قرون اولیه اسلام و زمان امام جعفر صادق (ع) امام ششم، شیعیان بر می‌گردد. امام صادق (ع) دارای چندین پسر بود. از میان پسران خود ابتدا اسماعیل را به جانشینی خود و به عنوان امام هفتم شیعیان انتخاب و به جامعه پیروان خود معرفی کرد. بعد‌ها گویا به دو دلیل تاریخی از این تصمیم منصرف و اسماعیل را به امر الهی از مقام امامت خلع و عهد خود را از او برداشت.

در کتب تاریخی آمده است که امام ششم به دو دلیل اسماعیل را از امامت برکنار کرد. یکی اینکه او با گروه‌های افراطی و تندرو در ارتباط بود و امام احساس خطر کرد که مبادا بعد از او جامعه شیعیان به خطر بیفتد. دوم اینکه اسماعیل شراب می‌نوشید و یک چنین انسانی نمی‌توانست صلاحیت امامت جامعه شیعیان را داشته باشد. 

امام صادق (ع) برای بار دوم پسر چهارم خود موسی کاظم (ع) را به امامت برگزید و به شیعیان معرفی کرد. در آن میان، جمعی از شیعیان انتخاب اول امام را شرعی و متقن و صحیح دانسته و بر امامت اسماعیل پافشاری کردند. دو پسر دیگر امام یعنی عبدالله و محمد هم در مقام دفاع از حق امامت خویش برآمدند. پس هر یک جماعتی را جمع کرده و در مقابل اراده پدر مقاومت کردند.

در آن میان، پیروان اسماعیل از بقیه نیرومندتر و قوی‌تر بودند. فرقه اسماعیلیه بعد‌ها در بلاد اسلامی به طغیان و عصیان و اعتراض روی آورده و به برخی اقدامات افراط گرایانه دامن زدند. اسماعیل در زمان حیات پدرش از دنیا رفت. پس اسماعیلیان پسر او محمد را به عنوان امام و جانشین پدرش برگزیدند و او را امام مستور (پنهان) لقب دادند. بعد‌ها حسن صباح خود را نائب امام مستور معرفی کرد.

شروع داستان از جنگ بین صلیبیان با فرقه اسماعیلیه می‌گذرد، تا اینکه اولین خون با دستور حسن صباح در تاریخ سریال «حشاشین» ریخته می‌شود. سریال روایت می‌کند: «حسن صباح قوی است، اگر موقعیتش با قلبش تضاد پیدا کند، قلبش را می‌کشد». 

در انتهای سریال «حشاشین» یار باوفای حسن صباح می‌گوید: «مولای ما دیگر واسطه بین ما و اماممان نیست، او با امام یکی شده است و در مقابلش هزینه‌های زیادی پرداخت کرده. تو پسرت را کشتی، همسرت را، عزیزانت را، پسرت هادی روانه آسمان کردی. شما کاری کردید که هیچ مومن و نگهبانی حتی هیچ پیامبری تحمل انجام آن را نداشت».

امیدعلی مسعودی، مدیر گروه ارتباطات اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه سوره با نقد محتوایی سریال «حشاشین» از این حیث که تاریخ اسلام را تحریف کرده است، گفت: سروکله حسن صباح از کجا پیدا شد؟ آیا او بی‌سواد بود؟ راهزن بود؟ یا ایشان دو هم‌کلاسی با سواد داشت؟ آنها بر اساس عقایدشان که تغییر جامعه بود، از دست پادشاهان فرار کردند و به قلعه الموت پناه بردند. اما سریال «حشاشین» مبنای شکل‌گیری حرکات حسن صباح را ایران می‌داند. در حالی که آن زمان حکومت‌ها ملوک الطوایفی بود. لازم بود این سریال بازبینی بشود و تحریف‌های تاریخی‌اش توضیح داده شود. 

مسعودی ادامه داد: سریال «حشاشین» القا می‌کند که فرقه‌ای تحت رهبری صباح، ایرانی و تروریست بودند. در این سریال چهره‌ای از حسن صباح به تصویر کشیده شده، که گویا او ایرانی است و هر ایرانی تروریست است. در حالی که اسماعیلیه اعتقادات سفت و سختی داشتند. آنها آدم‌های معتقدی بودند و اگر با کسی درگیر می‌شدند، بخاطر اعتقاداتشان بود. بنابراین، کلیت روایت سریال «حشاشین» روایت علمی نیست.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ساير حوزه ها